W dzisiejszym wpisie chcemy przypomnieć Ci kim jest konsument i jakie ma uprawnienia.

Zauważamy, że pojęcie konsumenta (i uprawnienia mu przysługujące) w dalszym ciągu sprawiają sprzedawcom dużo problemów. Pojawia się również wiele pytań dotyczących sprzedaży między osobami prywatnymi. W takiej umowie jej stronami nie jest konsument oraz przedsiębiorca. W umowach zawieranych między osobami prywatnymi, strony mogą kształtować swoje umowy prawie dowolnie, tzn. strony ogranicza jedynie zasada swobody umów, o której również będzie mowa poniżej.

Postaramy się odpowiedzieć na najczęściej zadawane pytania dotyczące sprzedaży między osobami prywatnymi.

Przypomnienie

Na wstępie, pragniemy przypomnieć, że zgodnie z art. 22 [1] Kodeksu Cywilnego za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Obszernej analizy tego pojęcia dokonaliśmy w naszej Akademii szukając odpowiedzi na pytanie czy każdy jest konsumentem?

Przypominamy, że powyższe definicja zawiera w sobie 4 elementy:

1. konsumentem może być tylko osoba fizyczna (konsumentem nie będą stowarzyszenia, spółdzielnie, związki zawodowe, fundacje, przedsiębiorstwa państwowe, partie polityczne, spółka jawna, partnerska, komandytowa oraz komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjną),
2. musi ona dokonywać czynności prawnej (np. zawiera umowę sprzedaży),
3. czynność ta pozostaje w określonej relacji z rolą społeczną tej osoby (brak bezpośredniego związku między dokonaną czynnością prawną, a jego działalnością gospodarczą lub zawodową,
4. adresatem oświadczenia woli jest przedsiębiorca (w rozumieniu art. 43[1] Kodeksu Cywilnego przedsiębiorcom jest osoba fizyczna, osoba prawna i ułomna osoba prawna prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową).

Pojęcie konsumenta nadal sprawia wiele problemów wielu e-sprzedawcom. Dotyczy to w szczególności sytuacji sprzedaży między osobami prywatnymi. Jakie uprawnienia przysługują w takim układzie kupującemu? Pisaliśmy już o tym w naszej Akademii. W teorii jednak można wyróżnić relację, którymi obiema stronami będą konsumenci (relacja C2C). W Polsce jednak zaistnienie sytuacji, w której po obu stronach umowy sprzedaży będą konsumenci jest NIEMOŻLIWE.

Poniżej, odpowiemy na najczęściej zadawane pytania związane z sprzedażą między osobami prywatnymi.

Czy można zwrócić towar zakupiony od osoby prywatnej?

Pan Nowak sprzedał swojego używanego smartphona na Allegro.pl. Pan Nowak nie prowadzi działalności gospodarczej.  Sprzęt posiadał normalne ślady używania (dwie rysy na wyświetlaczu), o których Pan Nowak poinformować w treści aukcji. Kupujący 3 dnia od dnia otrzymania smartphona wysłał Panu Nowakowi oświadczenie o odstąpieniu od umowy, wskazując jako podstawę art. 27 ustawy z dnia 30 maja 2014 roku o prawach konsumenta. Czy Kupujący mógł  w ten sposób odstąpić od umowy sprzedaży?

W opisanej sytuacji kupującemu nie przysługuje prawa do odstąpienia od umowy na podstawie art. 27 ustawy o prawach konsumenta – nie przysługuje mu status konsumenta.

Pragniemy dodać, że odstąpić od umowy można również w ramach rękojmi. Należy pamiętać, że zgodnie z art. 556 Kodeksu Cywilnego Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną (rękojmia).

Odpowiedzialność z tytułu rękojmi można rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć (por. art. 558 KC a także pkt 7.8. regulaminu Allegro.pl), jednakże yłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest bezskuteczne, jeżeli Sprzedawca w opisie Transakcji zataił podstępnie wadę przed Kupującym. Rękojmia nie rozciąga się na wady towaru, o których Kupujący wiedział, w szczególności na te, które Sprzedający ujawnił w opisie Transakcji.

Czy kupując od osoby prywatnej należy zapłacić podatek?

Pan Kowalski kupił od Pana Nowaka używanego laptopa na Allegro.pl za 2000 zł. Pan Nowak nie prowadzi działalności gospodarczej. Czy na Panu Kowalskim ciąży obowiązek zapłaty  podatku od czynności cywilnoprawnych?

O istnieniu podatku od czynności cywilnoprawnych kupujący na Allegro.pl często dowiadują się dopiero, gdy o niezapłacony podatek dopomina się Urząd Skarbowy. Informujemy, że podatek ten został uregulowany w ustawie z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U.2015.626 j.t.). Podatkowi podlegają m. in. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych. Jednakże jeżeli czynność cywilnoprawna polega na sprzedaż rzeczy ruchomych i  podstawa opodatkowania nie przekracza 1.000 zł, to taka umowa nie podlega opodatkowaniu. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej i przy umowie sprzedaży obciążony jest nim kupujący. Stawka podatku dla sprzedaży rzeczy ruchomych wynosi 2%.

W naszym przypadku Pan Kowalski zobowiązany  jest  bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, według ustalonego wzoru (formularz PPC-3), oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni. Wymagany formularz można pobrać bezpośrednio ze strony internetowej Ministerstwa Finansów.  Pan Kowalski będzie musiał zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnej w wysokości 40 zł.

Czy można reklamować towar z uwagi na zły rozmiar?

Pani Kowalska kupiła na Allegro od Pani Nowak używane buty na Allegro.pl. Gdy odebrała i przymierzyła buty, okazało się że są za duże. Chciała buty odesłać o czym poinformowała Panią Nowak mailem. Pani Nowak odpisała, że pani odpisała że przesyłki nie przyjmie. Czy ma rację?

Jeżeli sprzedająca jest osobą prywatną, to kupująca nie może odstąpić od umowy w ramach ustawowego prawa odstąpienia od umowy bez podania przyczyny (na podstawie art. 27 ustawy o prawach konsumenta). Ewentualnie, jeżeli rzeczywiście Pani Nowak podała niewłaściwy wymiar, to może Pani Kowalska skorzystać z reklamacji.

Czy wyłączenie rękojmi zawsze jest skuteczne?

Pan Kowalski kupił na aukcji Allegro.pl telefon komórkowy. Sprzedający zapewniał, że telefon jest sprawny, posiada gwarancję producenta i zostanie dostarczony z paragonem. Niestety, po odebraniu telefonu Pan Kowalski odkrył, że jest on uszkodzony, a sprzedawca nie załączył karty gwarancyjnej i paragonu. Sprzedawca twierdzi, że była to sprzedaż między osobami prywatnymi, dlatego Pan Kowalski nie może od umowy odstąpić. Ponadto, wskazuje, że w opisie produktu była informacja, że odpowiedzialność z tytułu rękojmi zostaje wyłączona. Co może zrobić Pan Kowalski?

Uważamy, że w przedstawionej sytuacji Pan Kowalski może odstąpić od umowy na podstawie rękojmi i zażądać zwrotu pieniędzy. Należy pamiętać, że zgodnie z art. 558 § 2 wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest bezskuteczne, jeżeli sprzedawca zataił podstępnie wadę przed kupującym. W ostateczności pozostaje droga sądowa.

Czy sprzedawca musi przyjąć zwrot (w ramach umowy zawartej między osobami prywatnymi)?

Pani Nowak sprzedała na olx.pl nieużywany strój kąpielowy (po dokładnym przymierzeniu okazał się za duży na panią Nowak). W opisie produktu Pani Nowak podała dokładnie (co do centymetra) wszystkie wymiary stroju kąpielowego.

Po kilku dniach od otrzymania przesyłki, kupująca odesłała do Pani Nowak strój. Poinformowała, że  odsyła strój ponieważ jest za duży. Na pytanie zadane przez Panią Nowak, czy któryś wymiar się nie zgadzał, kupująca odpowiedziała że nie. Czy Pani Nowak musi przyjąć zwrot?

W opisanej sytuacji, podkreślamy, że Pani Nowak sprzedała strój kąpielowy jako osoba prywatna, więc kupująca nie może odstąpić tak jakby mógł to zrobić konsument. W takiej sytuacji nie ma również podstaw do zgłoszenia rękojmi, więc Pani Nowak nie musi uznawać tego zwrotu.

Podsumowanie

Sprzedaż pomiędzy osobami prywatnymi, upodabnia się do relacji między przedsiębiorcami. Skoro nie ma objętego szczególną ochroną prawną konsumenta – podmiotu nieprofesjonalnego, to nie ma również klauzul niedozwolonych, a strony mogą kształtować swoje umowy prawie dowolnie, tzn. zasadę swobody umów ograniczają tylko 3 warunki z art. 353[1] Kodeksu Cywilnego – postanowienia stosunku prawnego nie mogą sprzeciwiać się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. W sprzedaży pomiędzy osobami prywatnymi kupującemu nie przysługuje prawo do odstąpienia od umowy. Kupujący powinien również pamiętać o uregulowaniu podatku od czynności cywilnoprawnych.